Filmy, w których ma miejsce burzenie czwartej ściany (ang. breaking the fourth wall), czyli filmy, w których bohaterowie zwracają się do widza, puszczają mu oko, wychodzą ze swojej roli, lub w inny sposób dają do zrozumienia, że są świadomi obecności kamery, widowni, lub ekipy filmowej. Por. http://tinyurl.com/4sciana
Pomocne źródła:
* IMDb: http://tinyurl.com/4thwall-imdb
* Art & Popular Culture: http://tinyurl.com/4thwall-anpc
Arbitralnie dzielę filmy na burzące "lekko" (np. tylko narrator rozmawia z widzem, kamera zostaje pochlapana wodą i widać kropelki, albo zburzenie odbywa się w ostatnich sekundach filmu); oraz "mocno" (w trakcie filmu bohaterowie wyraźnie mają świadomość obecności ekipy filmowej lub widowni), ale tu wydzielam absurdalne komedie i kreskówki jako osobną grupę, bo w nich jest to niemal obowiązkowy zabieg. No to jedziemy!
.
MOCNE BURZENIE, BEZ KOMEDII I KRESKÓWEK:
* Amelia http://filmaster.pl/film/le-fabuleux-destin-damelie-poulain/
Amelia odwraca się do kamery i mówi co lubi a czego nie lubi w filmach.
* Funny Games http://filmaster.pl/film/funny-games/
Bohaterowie rozmawiają z widownią.
* Persona http://filmaster.pl/film/persona/
Kamera odwraca się i pokazuje ekipę filmową.
* W tajnej służbie Jej Królewskiej Mości http://filmaster.pl/film/on-her-majestys-secret-service/
Gdy Bondowi, granemu przez George'a Lazenby'ego, ucieka jakaś dziewczyna, ten odwraca się do kamery i mówi: "This never happened to the other fella!" (mając na myśli Seana Connery'ego).
* Ziemia obiecana http://filmaster.pl/film/ziemia-obiecana-1975/
Moryc po rozmowie z jakimś bogaczem, wybiega na ulicę, zdejmuje część garderoby. Następuje zbliżenie na jego twarz. Uśmiecha się i macha do kamery.
.
MOCNE BURZENIE, KOMEDIE I KRESKÓWKI:
* Ali G Indahouse http://filmaster.pl/film/ali-g-indahouse/
Kilka "przystopowań" akcji, w których Ali tłumaczy na przykład, że ta scena została dodana, aby pokazać romantyczną stronę jego natury.
* Czy leci z nami pilot http://filmaster.pl/film/airplane/
Kareem Adbul Jabaar wychodzi z roli, bohaterowie rozmawiają z widownią.
* Kosmiczny mecz http://filmaster.pl/film/space-jam/
Michael Jordan pyta kumpla, jak dostał się do świata kreskówek, na co ten nieco zakłopotany odpowiada, że jest przyjacielem producenta.
* Monty Python i Święty Graal http://filmaster.pl/film/monty-python-and-the-holy-grail/
Bohaterowie mają świadomość podziału filmu na sceny.
* Nowe szaty króla http://filmaster.pl/film/the-emperors-new-groove/
Począwszy od pierwszej sceny Cuzco doskonale zdaje sobie sprawę, że występuje w filmie. Najbardziej dobitna scena - w pewnym momencie Cuzco zatrzymuje obraz, wychodzi zza ekranu po czym zaczyna tłumaczyć, że to on jest główną postacią, więc może wreszcie by go pokazano (pomaga sobie przy tym czerwonym flamastrem).
* Robin Hood: Faceci w rajtuzach http://filmaster.pl/film/robin-hood-men-in-tights/
Bohaterowie wyciągają scenariusze, i sprawdzają dalsze sceny :)
* Ściśle tajne http://filmaster.pl/film/top-secret/
Bohater komentuje scenariusz.
.
MOCNE BURZENIE W FABULE (FILM W FILMIE)
* Miasteczko Pleasantville http://filmaster.pl/film/pleasantville/
Bohaterowie zostają wciągnięci do czarno-białego serialu telewizyjnego
* Purpurowa róża z Kairu http://filmaster.pl/film/the-purple-rose-of-cairo/
Bohaterowie filmu w filmie przechodzą przez ekran kinowy.
* Ucieczka z kina Wolność http://filmaster.pl/film/ucieczka-z-kina-wolnosc/
Aktorzy z ekranu rozmawiają z widownią w kinie, z cenzorem, a w końcu... no, nie powiem więcej. ;)
.
LEKKIE BURZENIE:
* Annie Hall http://filmaster.pl/film/annie-hall/
Woody Allen rozmawia z publicznością (ale jakby jako narrator, więc niektórzy uważają, że się nie liczy).
* Autostopem przez galaktykę http://filmaster.pl/film/the-hitchhikers-guide-to-the-galaxy/
Narrator objaśnia widzowi znaczenie pojęć i przedmiotów przy pomocy poglądowych animacji.
* Cwał http://filmaster.pl/film/cwal/
Tylko w końcówce, to coś w rodzaju epilogu.
* Kiss kiss bang bang http://filmaster.pl/film/kiss-kiss-bang-bang/
Narrator (a jednocześnie główny bohater) komentuje na bieżąco wydarzenia zwracając się do widza i wyjaśniając swoje postępowanie.
* MASH http://filmaster.pl/film/mash/
Zamiast napisów końcowych radiowęzeł zapowiada film "MASH" i wymienia obsadę.
* Mój Brat Niedźwiedź http://filmaster.pl/film/brother-bear/
Po napisach końcowych pokazuje się Koda i oświadcza, że w związku z ustawą o ochronie przyrody podczas filmu nie został skrzywdzony żaden łosoś.
* Piraci z Karaibów: Klątwa Czarnej Perły http://filmaster.pl/film/pirates-of-the-caribbean-the-curse-of-the-black-pearl/
Po zakończeniu filmu pokazuje się małpka, która kradnie medalik (?) po czym z wściekłością skacze na kamerę.
* Robin Hood: Książę Złodziei http://filmaster.pl/film/robin-hood-prince-of-thieves/
Na końcu filmu braciszek Tuck stwierdza, że lepiej, żeby widzowie już sobie poszli (w kontekście Marian i Robin chcieliby skonsumować małżeństwo).
* Seria niefortunnych zdarzeń http://filmaster.pl/film/lemony-snickets-a-series-of-unfortunate-events/
Na początku narrator mówi widzom, że jeśli chcą obejrzeć wesoły film niech lepiej idą do drugiej sali kinowej.
* Tatarak http://filmaster.pl/film/tatarak/
Janda/pani Marta ucieka z planu.
Tatarak http://filmaster.pl/film/tatarak/
Janda/pani Marta ucieka z planu
Autostopem przez galaktykę - http://filmaster.pl/film/the-hitchhikers-guide-to-the-galaxy/
Narrator objaśnia widzowi znaczenie pojęć i przedmiotów przy pomocy poglądowych animacji
Rolling Stones w blasku świateł http://filmaster.pl/film/shine-a-light/
Ekipa filmowa, włącznie z reżyserem, bierze udział w organizacji koncertu (tego nie jestem pewna, bo to nie fabuła)
Świetny spinacz :D
Dorzucę coś od siebie:
Nowe szaty króla http://filmaster.pl/film/the-emperors-new-groove/ - począwszy od pierwszej sceny Cuzco doskonale zdaje sobie sprawę, że występuje w filmie. Najbardziej dobitna scena - w pewnym momencie Cuzco zatrzymuje obraz, wychodzi zza ekranu po czym zaczyna tłumaczyć, że to on jest główną postacią, więc może wreszcie by go pokazano (pomaga sobie przy tym czerwonym flamastrem).
Ali G http://filmaster.pl/film/ali-g-indahouse/ - kilka "przystopowań" akcji, w których Ali tłumaczy na przykład, że ta scena została dodana, bby pokazać romantyczną stronę jego natury"
Kosmiczny mecz - Michael Jordan pyta kumpla, jak dostał się do świata kreskówek, na co ten nieco zakłopotany odpowiada, że jest przyjacielem producenta
i delikatne burzenie
Seria niefortunnych zdarzeń - Na początku narrator mówi widzom, że jeśli chcą obejrzeć wesoły film niech lepiej idą do drugiej sali kinowej.
Robin Hood Książę Złodziei - na końcu filmu braciszek Tuck stwierdza, że lepiej, żeby widzowie już sobie poszli (w kontekście Marian i Robin chcieliby skonsumować małżeństwo)
No i (double post) wypada wspomnieć chociaż o scenach w czasie i po napisach końcowych. Wyspecjalizował się w tym Disney - przykład - po napisach końcowych Brata Niedźwiedzia pokazuje się Koda i oświadcza, że w związku z ustawą o ochronie przyrody podczas filmu nie został skrzywdzony żaden łosoś. Inny przykład - Po zakończeniu pierwszej części Piratów z Karaibów pokazuje się małpka, która kradnie medalik (?) po czym z wściekłością skacze na kamerę.
http://filmaster.pl/film/ucieczka-z-kina-wolnosc/
Aktorzy z ekranu rozmawiają z widownią w kinie, z cenzorem, a w końcu... no, nie powiem więcej. ;)
" Ziemia obiecana" Wajdy - Wojciech Pszoniak : http://filmaster.pl/film/ziemia-obiecana-1975/
"Amelia" : http://filmaster.pl/film/le-fabuleux-destin-damelie-poulain/
"Annie Hall" : http://filmaster.pl/film/annie-hall/
Możesz krótko napisać jak było w Ziemi obiecanej, bo nie widziałem i nie moge znaleźć w sieci?
Moryc po rozmowie z jakimś bogaczem, wybiega na ulicę , zdejmuje część garderoby. Następuje zbliżenie na jego twarz. Uśmiecha się i macha do kamery.
W "Kiss Kiss Bang Bang" narrator (a jednocześnie główny bohater) komentuje na bieżąco wydarzenia zwracając się do widza i wyjaśniając swoje postępowanie: http://filmaster.pl/film/kiss-kiss-bang-bang/
Chyba się nadaje.
Tak mi się wydawało, że tutaj coś było:
"Rosencrantz i Guildenstern nie żyją"
http://filmaster.pl/film/rosencrantz-guildenstern-are-dead/
Ale oglądałam jednym okiem, sprawdziłam i nie wiem, czy to się łapie: "The pieces of paper blowing around in the movie, including the scrap with which Rosencrantz makes a paper airplane, are actually the script of Shakespeare's Hamlet. Of course, the title duo never notice this".
:)
Przy okazji dnia oglądania starych filmów znalazłam jeszcze jeden:
Buster http://filmaster.pl/film/buster/ - w epilogu główny bohater mówi do widowni.
No i są jeszcze filmy na podstawie sztuk a z tego, co pamiętam, taki Szekspir czy Molier bez przerwy burzą czwartą ścianę. Wybitny przykład:
Skąpiec http://filmaster.pl/film/lavare/ - główny bohater w pewnym momencie zaczyna się wściekać, bo widownia się z niego śmieje.
Mocne burzenie, komedia:
Jakby nie było, http://filmaster.pl/film/whatever-works/
"Kosmiczne jaja" http://filmaster.pl/film/spaceballs/ - podczas pościgu po statku kosmicznym, kosmojajarze zamiast głównych bohaterów łapią ich dublerów.
Wolny dzień Ferrisa Buellera http://filmaster.pl/film/ferris-buellers-day-off/ - bohater notorycznie zwraca się wprost do kamery i tłumaczy widzom tok swoich myśli i swoje plany. Konwencja paradokumentalna.