Mangrove

Wydaje mi się, że większość ludzi lubi, gdy film ma zajmującą treść i ciekawą formę. Ja nie stanowię wyjątku. Gdybym jednak nie miała wyboru i musiała zrezygnować z jednego z tych elementów, bez wahania odpuściłabym treść (w piosenkach też wolę muzykę od słów; zgaduję, że działa tu analogiczny mechanizm).

„Mangrove” łączy w sobie cechy formalne filmu fabularnego oraz właściwości relaksacyjne, sposób kręcenia i długość (trwa tylko godzinę) filmu dokumentalnego. Całość stanowi prawdziwą ucztę dla zmysłów, ze szczególnym uwzględnieniem wzroku.

Muszę przyznać, że oglądałam tę produkcję w stanie permanentnego zachwytu. Promienie przeświecające przez liście drzew, lasy mangrowe odbijające się w tafli wody usłanej żółtymi liśćmi, klucz dzikich ptaków na tle zachodzącego nad oceanem słońca, urocze bokeh, psychodeliczne (co najmniej jedna tego typu scena ma właściwości hipnotyzujące) rozmycia oceanicznych fal. W ogóle rozmycia, co jest o tyle dziwne, że (abstrahując od uwielbienia dla bokeh) generalnie preferuję ostre kadry. Tu jednak odruchowo zaakceptowałam decyzję Patricka Trescha (autor zdjęć), co więcej dostrzegam w tym zabiegu głębszy sens. Obserwując, w jakich momentach rozmywa się obraz, zauważyłam, że najczęściej zdarza się to, gdy bohaterka filmu płacze, zamyśla się, wspomina lub patrzy na ocean. Odniosłam wrażenie, że reżyserom zależało, żebyśmy widzieli świat jej oczami i to całkiem dosłownie. To by przy okazji tłumaczyło, czemu nie przetłumaczono (ani na polski, ani na wbudowany w kopię festiwalową niemiecki) większości wypowiedzi lokalnej szamanki. Bohaterka chyba nie rozumiała, co kobieta mówi, a nasza wiedza najprawdopodobniej nie miała wykraczać poza jej pojmowanie.

Znaczna część zdjęć została nakręcona w półmroku lub mroku. Za oświetlenie posłużyły resztki światła dziennego, lampy naftowe i ogniska, co dodaje filmowi mroczności i wzbudza niepokój. Muzyka jest mało obecna. Biorąc pod uwagę jej lakoniczność, trudno ją uznać za szczególnie interesującą, ale do filmu pasuje idealnie. Część funkcji, jaką pełni ścieżka dźwiękowa, przejęła też przyroda.

Moi znajomi wiedzą, że maniakalnie wielbię kolory, zwłaszcza te żywe, nasycone. Umiłowanie to dzielę z mieszkańcami kozackiego stepu, gdzie nawet rozpadająca się rudera z powybijanymi szybami może się pochwalić kolorowymi okiennicami, Latynosami, u których nawet slumsy tryskają intensywnymi barwami i najwyraźniej także z ludnością tej części wybrzeża Pacyfiku, gdzie nawet stara, podniszczona, szarobura łódka potrafi być wymalowana od środka na turkusowo. Swoją drogą, bardzo mnie ciekawi, czy numer znajdujący się na burcie łódki, z której korzysta bohaterka „Mangrove”, został dobrany celowo – symbolicznie, czy to tylko przypadek. Wówczas byłby to przypadek mistyczny.

Wykorzystanie odgłosów przyrody i dokumentalny sznyt „Mangrove” nasuwają skojarzenie z japońskim „Hanezu”. W moim odczuciu podstawowa różnica między tymi produkcjami polega na tym, że Naomi Kawase próbowała osadzić w pięknych kadrach swojego dzieła jakąś głębszą treść (co niekoniecznie jej się udało). Frédéric Choffat i Julie Gilbert ograniczyli ten aspekt do minimum.

Treści jest w „Mangrove” mało, dialogi są wyjątkowo oszczędne, a fabuła – bardzo tajemnicza. Film opowiada o młodej Francuzce (w tej roli zachwycająca Vimala Pons), która wraz z kilkuletnim synem przybywa gdzieś (właściwie nie wiadomo gdzie) na wybrzeże Pacyfiku. Sposób, w jaki porusza się po okolicy wyraźnie sugeruje, że nie jest w tym miejscu po raz pierwszy, że to nie wycieczka, a powrót. Do czego? Po co? Skąd ten smutek w oczach bohaterki? Co się wydarzyło? Jaki był w tym jej udział? Co lub kogo spodziewała się zastać na miejscu? Co miała jej dać ta konfrontacja z przeszłością? A co dała w rzeczywistości? To akurat musicie sprawdzić sami.

[Więcej zdjęć tutaj i tutaj.]

Recenzja dostępna także na moim blogu.