Bohater "Nil"

Ostatnie lata polskiego kina to wyraźny podział na dwa gatunki filmowe: marne, nijakie a nawet głupie komedie romantyczne oraz lepsze lub gorsze kino historyczne. Tę druga kategorię filmową na dobre zapoczątkował Andrzej Wajda prezentując wszystkim "Katyń", który swego czasu "Polityka" 'reklamowała' jako „dzieło, na które warto się wybrać choćby ze względu na kryzys twórczy Wajdy”. Rzeczywiście, film osiągnął sukces. Ludzie poszli do kin, sale pękały w szwach a przy okazji kolejnego dzieła Wajdy wszyscy z nas przeżyli lekcję historii. "Katyń", choć nieco nudny, został nominowany do Oskara, którego i tak nie zdobył.

Za sukcesem "Katynia" poszli inni twórcy. Pojawiły się filmy o życiu Jana Pawła II, o ks. Popiełuszce a ostatnio dwa nowe: "Generał - zamach na Gibraltarze" oraz nieco zbliżony tematycznie "Generał Nil" traktujący o gen. Emilu Fieldorfie zabitym w 1952 roku przez komunistów.

"Generał Nil" to kolejny film przybliżający nam ważną postać historyczną. O ile o Katyniu czy o Janie Pawle II słyszał prawie każdy to o Emilu Fieldorfie zapewne niewielu dlatego funkcja dydaktyczna filmu jest jak najbardziej widoczna. Całość wyreżyserował zaprawiony w bojach "Ryszard Bugajski" mający na swoim koncie reżyserie takich filmów jak "Śmierć rotmistrza Pileckiego" czy "Solidarność, Solidarność". Główna rola, rola Emila Fieldorfa przypadała nie byle komu bo Olgierdowi Łukaszewiczowi. Łukaszewicz musiał się zmierzyć z przestawieniem człowieka-legendy w sposób bardzo naturalny i zapadający w pamięć co w mojej ocenie jak najbardziej się udało.

Fabuła filmu w dużej mierze oparta jest o życie zawodowe generała. Bugajski przedstawia jego zasługi podczas kierowania dywersją AK, zesłanie na Syberię oraz powrót do ojczyzny gdzie zostaje aresztowany i w ustawionym procesie skazany na śmierć. Podczas tych scen nieco bliżej poznajemy kilku innych żołnierzy oraz cywilów walczących i cierpiących za ojczyznę. Obserwujemy brawurową akcję zabicia Franza Kutschery oraz dokładnie śledzimy chwile od obserwacji przez aresztowanie aż po wykonanie wyroku. Ta ostatnia część, choc momentami bardzo wymowna była zdecydowanie za długa. Myślę, że to co Bugajski przestawił w ok. 40 minutach filmu mogłoby się z powodzeniem zmieścić w 15-stu.

"Generał Nil" to także opowieść o generale mężu, ojcu i dziadku powracającym do swojej rodziny po latach na Syberii. Fieldorf miał problem z odnalezieniem się w nowej rzeczywistości, próbował odzyskać zaufanie rodziny, a ujawniając swoją postać chciał godnie spędzić resztę życia. Tak się jednak nie stało i to co generał uważał za sprawiedliwe i uczciwe wobec innych polaków obróciło się przeciwko niemu.

Wśród scen związanych z rodziną Fieldorfa moją uwagę zwróciła ta podczas widzenia generała z rodziną. Córki z żoną krzykiem i płaczem błagały ojca o napisanie pisma o łaskę, którego generał nie chciał napisać. Pod naciskiem rodziny Fieldorf zaakceptował prośbę co wywołało wielką radość. Cała scena miała być wzruszająca a tak naprawdę była przerysowana i wzruszała jak 3672 odcinek "Mody na sukces". Wydaje mi się, że zabawa konwencją "nakrzyczeć, nawrzeszczeć, popłakać" powinna odejść w zapomnienie, przynajmniej w tej żeńskiej obsadzie.

Nie ulega wątpliwości, że "Generał Nil" to kino bardzo poruszające i wydaje mi się, że powinno być ważne dla każdego Polaka. Mimo swoich wad i niedociągnięć warto go obejrzeć.

Pan Audytor
http://audytor.blox.pl