O melancholii

Przyznaję bez bicia, że niezbyt przepadam za Larsem von Trierem. Powód jest dość prozaiczny: po prostu sądzę, że czasem świat jest zbyt mrocznym i niesprawiedliwym miejscem, żeby jeszcze dokładać sobie "dołów" mrocznymi historiami ludzi, którzy są w 95% postaciami fikcyjnymi. Co nie zmienia faktu, że gdy już obejrzę film von Triera, nie jestem zawiedziona. Każda historia jest dopracowana w najmniejszych szczegółach i jest dla mnie okazją, żeby dziękować instancjom wyższym (np. Aniołowi Stróżowi, Aku-Aku czy ślepemu losowi), że moje nudnawe życie w niczym nie przypomina życia Selmy, Margaret czy Bess. Teraz mam dodatkowe dwa powody do radości, które mają na imię Justine i Claire.

Najgenialniejszą rzeczą w tym filmie jest historia, której punktem wyjścia jest fakt, że Ziemia najprawdopodobniej zderzy się z inną planetą ̶ Melancholią. I tutaj zaczyna się robić ciekawie: von Trier nie nakręcił sto pięćdziesiątej wersji opowieści o tym, jak to dzielni specjaliści od odwiertów naftowych uratowali ludzkość ani też o tym, jak to Ziemianie nie dopatrzyli formalności i ich planeta została zniszczona pod hiperkosmiczną autostradę. Tak naprawdę to nawet nie wiadomo, czy ktokolwiek podjął jakiekolwiek środki, które miałyby zapobiec tragedii, ani czy rządzący wzięli sobie do serca przewidywania astronomów. Co więcej, nie ma to większego znaczenia. Bohaterowie filmu są kompletnie odcięci od świata, przez co w filmie nie pojawia się zbędny szum informacyjny. Każdy przeżywa koniec na swój indywidualny sposób.

Ponadto tak historia to ciekawa okazja, żeby przyjrzeć się relacjom międzyludzkim i tym, że tak naprawdę każdy jest egoistą wobec wielkiej tragedii, a ludzie, których uczucie na początku filmu aż się wylewa z ekranu, na sam koniec nawet nie mówi sobie "do widzenia". Podobnie jest z innymi relacjami: córki nie wpadają na pomysł, żeby spróbować skontaktować się z rodzicami (stosunki rodzinne były trochę dziwne, co nie zmienia faktu, że wobec końca świata należy o pewnych rzeczach zapomnieć), a gdy jeden z bohaterów filmu przepadł, nikt tak naprawdę nie zastanawia się nad tym, co się z nim stało. Jest to dla mnie dość dziwne i nienaturalne.

Kolejną rzeczą, która zadziwiła mnie w "Melancholii" jest brak wątku religijnego (tak, w tym momencie widać, że pochodzę z kraju, którego na pewno nie można nazwać ateistycznym). I mimo że jest to coś, co może mnie trochę szokować ("jak to, w całym filmie ani razu nie pada słowo 'Bóg', nie mówiąc już o słowach typu 'piekło', 'raj', czy 'kara' i 'grzech'!"), to na dłuższą metę jest to pozytywna rzecz. Brak wątku religijnego oznacza dla mnie brak pewnego rodzaju moralizatorstwa, co uznaję tutaj za plus. Von Triera nie interesuje to, czy bohater jest dobry, czy zły. Nie ma kaznodziejów, zdzierania szat i pokuty za grzechy. Film nie jest też kopalnią moralizująco-inspirujących cytatów o życiu, wszechświecie i całej reszcie. Jak już wspomniałam, nikt nawet nie wspomina o Bogu. Jest to zarazem i ciekawe, i, na pewnym poziomie, trochę niepokojące.

Na koniec chciałabym wspomnieć o głównym bohaterze filmu: Melancholii. Jedną z film odpowiedzialnych za efekty specjalne jest polski Platige Image i sądzę, że wyszło im coś niesamowitego. Początkowa sekwencja wbija w ziemię, a przez cały film Melancholia jest naprawdę piękna w specyficzny, lodowaty sposób.

Do tego stopnia, ze można zapomnieć o tym, jak bardzo może być destrukcyjna.

Chciałabym też podziękować odpowiednim organom decyzyjnym Filmastera, że bilety w ramach "czwartku w Muranowie" przypadły akurat mi. Bez nich najprawdopodobniej ta recenzja nie powstałaby tak szybko:)