Katharsis
"Para do życia" to film obsypany nagrodami. W 2010 otrzymał ich - niech policzę - 9, a do tego kilka nominacji (w tym do Oscara). I zupełnie mnie to nie dziwi, to bardzo dobry dokument.
To dokument idealny w swej prostocie, zupełnie pozbawiony komentarza z offu. Reżyser całkowicie oddał głos fińskim mężczyznom. Panowie otwierają się nie tylko przed przyjaciółmi czy współpracownikami, otwierają się także przed obcymi, nierzadko wybebeszają swoje trzewia i wykładają, co im leży na wątrobie. Czasami się rozklejają i nie wstydzą się łez. Znika zupełnie ich codzienna powściągliwość.
To możliwe jest tylko w jednym miejscu - w saunie. W 6-milionowej Finlandii saun jest przeszło 2 miliony. To wiele mówi. Trudno teraz powiedzieć, na ile nadal jest sauna traktowana jako pozostałość po dawnych kultach, a na ile jest to miejsce oczyszczenia nie tylko ciała, ale i ducha, na ile zastępuje czy wspomaga terapię, rozmowę z przyjaciółmi. W każdym razie sauna pozwala mężczyznom otworzyć się bez lęku, bez tabu, bez wstydu.
Sauna jest dla Finów świeckim konfesjonałem. To miejsce, gdzie odkrywają prawdziwe Ja, zdejmują maski noszone na co dzień. Nie dziwi zupełnie, że zwykle powściągliwi w ujawnianiu uczuć Finowie tak bardzo sauny potrzebują, że tworzą je absolutnie wszędzie - na pustyni, w środku tartaku (w przyczepie campingowej), w naprędce rozstawionym namiocie czy w budce telefonicznej.
Film jest patchworkiem, ciągiem historii-opowieści poszczególnych mężczyzn, których poznajemy na chwilę, żeby zaraz przejść do następnego. Mężczyźni pozwalają nam się trochę poznać, na moment dopuszczają nas, widzów, do swoich najbardziej sekretnych i skrywanych tajemnic, a potem zakładają szlafroki... i wychodzą z sauny, żeby znowu przyjąć maskę, jakby zupełnie nic się nie stało. Poza sauną znowu obowiązuje tabu, zakaz rozmawiania na tematy bardzo prywatne. Zupełnie jakbyśmy niczego nie usłyszeli i nie zobaczyli. Żadnych emocji, pokerowa twarz.
Co ciekawe, do sauny chodzą wyłącznie mężczyźni (film jest im zresztą dedykowany). Reżyser skupia się na nich właśnie. Nie wiemy, czy i w jakich okolicznościach mężczyźni zwierzają się kobietom albo kobiety sobie nawzajem. Czy one też mają takie miejsce otwarcia. Wyczuwamy tylko, że ci mężczyźni rzadko albo wcale ze swoimi kobietami nie rozmawiają, inaczej przecież nie byłby im potrzebny ten chwilowy kontakt w saunie, nie mieliby potrzeby zrzucenia z siebie przygniatającego ich balastu. Film nie pokazuje też, czy z tych zwierzeń coś wynika, czy tęsknota za dzieckiem sprawia, że nawiązuje się z nim kontakt; czy utknięcie w codzienności prowadzi w końcu do zmiany; czy otwarcie się przed innymi w saunie powoduje zmiany, czy mężczyźni poprzestają na mówieniu, mówieniu, mówieniu... Właśnie ciągu dalszego najbardziej mi brakowało.
Jest jednak "Para" cennym źródłem poznawczym, pokazującym fragment fińskiej kultury, mało w Polsce znanej. Zachęcam do obejrzenia.
Obejrzałam i również polecam :) Mi troszkę brakowało tam kobiet, bo wychodzi na to, że ta przestrzeń sauny została całkowicie zdominowana przez mężczyzn i w trakcie oglądania zastanawiałam się przekornie, co by też było gdyby nagle weszła tam kobieta. To ciepły film, jestem ciekawa, jak go odbierają mężczyźni, czy takie uzewnętrznianie się, łzy, cały ten konfesjonał, uważają za męskie, bo nawet u nas, gdzie faceci są jednak bardziej otwarci, to między sobą nie roztkliwiają się aż do tego stopnia. Ja jednak weszłam w te emocje i je w pełni rozumiałam. Pamiętam jak jeden z bohaterów opowiadał tak ciepło o kimś mu bliskim, a potem wyszedł miś, jego największy przyjaciel :) Przy okazji tego filmu czytałam, że w Afganistanie Finowie zbudowali sauny na środku pustyni, tak im brakowało tego miejsca zwierzeń.
Też się zastanawiam, czy sauna to domena męska, czy Finki do sauny nie chodzą - takie wrażenie pozostawia ten film. A jeśli chodzą, to czy koedukacyjnie, czy mają damskie sauny.
Bardzo mnie poruszyła autentyczność tego filmu.
Nie wiem jak Finowie i Finki, ale na pewno Austriacy chodzą koedukacyjnie. Również do sauny fińskiej.